BOTRYTIC CINEREA TRÊN CÂY TRỒNG
VÀ BỆNH “HOÀNG KIM” CHÚNG GÂY RA TRÊN NHO
(Phần 1)
Như thường lệ cứ mỗi loài gì đó mới chúng ta sẽ bắt đầu làm quen bằng những câu hỏi, câu hỏi dù hay hay dở thì cũng giúp chúng ta hình dung thêm về tác nhân gây hại khá là khó chịu này. Chúng ta sẽ cùng đi vào tìm hiểu nhé.
Hỏi: Botrytis cinerea có nguy hiểm cho con người không?
Trả lời: Mặc dù hầu hết mọi người sẽ không gặp vấn đề gì, nhưng botrytis cinerea có thể gây ra phản ứng dị ứng. Được gọi là “phổi của người trồng nho”, đây là một dạng viêm phổi dị ứng. Nó thường không gây chết người, nhưng có thể rất khó chịu và có thể cần đến bác sĩ điều trị để giải quyết.
Trong khi viêm phổi dị ứng có thể do một số yếu tố gây ra (bao gồm nấm mốc aspergillus, dẫn đến “phổi phân hủy” hoặc “phổi của nông dân”), tương tự Việc hít phải botrytis cinerea số lượng lớn có thể gây viêm phổi. Tốt nhất bạn nên tránh hoàn toàn các bào tử bệnh bằng cách loại bỏ nấm mốc trên cây trước khi chúng lan rộng và bạn có nguy cơ hít phải nhiều hơn. Tốt nhất nên đeo khẩu trang trong quá trình cây bị nhiễm bệnh.
Nếu bạn phát hiện ra một lượng lớn nấm mốc xám do B. cinerea gây ra, hãy đặt một túi nhựa lên trên để giảm khả năng bào tử bay vào không khí và loại bỏ chúng một cách cẩn thận. Những cây bị nhiễm bệnh hoàn toàn phải luôn được loại bỏ theo cách an toàn để tránh lây lan bào tử và phát tán bào tử!
Phòng ngừa viêm phổi dị ứng rất đơn giản: không hít phải lượng lớn bụi (bào tử). Nếu bạn đang làm việc gì đó bụi bặm, hãy đeo khẩu trang trong khi làm việc đó.
Hỏi: Botrytis cinerea làm được gì?
Trả lời: Nó gây ra các đốm mọng nước, phát triển các mảng bào tử màu xám, và trên quả có thể tiến triển thành thối hỏng.
Hỏi: Nguyên nhân gây ra bệnh Botrytis cinerea?
Trả lời: Botrytis cinerea là tên của loại nấm gây ra một loạt các triệu chứng bao gồm các bào tử màu xám, mốc và thối.
Hỏi: Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn hít phải Botrytis?
Trả lời: Các loài Botrytis có thể là chất gây dị ứng như tất cả các loại nấm mốc khác, đặc biệt đối với những người quá mẫn cảm với nấm mốc.
Hỏi: Điều gì xảy ra nếu bạn ăn dâu tây nhiễm Botrytis?
Trả lời: Dâu tây bị mốc sẽ không ngon lắm! Nếu bạn nhạy cảm với nấm mốc, chúng có thể khiến bạn bị ốm, nhưng nếu không thì không có khả năng gây hại cho bạn.
Xin chào những người trồng nho, dâu tây,… bệnh này là dành riêng cho các bạn, cho tôi thấy cánh tay của các bạn được không?
Nếu bạn đã từng kiểm tra khu vườn của mình và phát hiện thấy các bào tử kỳ lạ, màu xám, trông mờ mờ hoặc có nấm mốc xám trên cây của bạn, rất có thể bạn đã gặp phải bệnh botrytis cinerea.
B. cinerea là một loại nấm gây bệnh phổ biến còn có nhiều tên gọi khác. Mốc xám, đốm ma, mốc tro, hoặc thối chùm botrytis chỉ là một số ít! Nhưng đối với hầu hết chúng ta, chính thứ nấm mốc đen xám đáng nguyền rủa đó đã biến trái cây thành nhão, thối có mùi và tàn phá cây trồng của chúng ta.
Bạn không phải chịu đựng B. cinerea lâu hơn nữa. Tôi sẽ hướng dẫn bạn qua việc mầm bệnh botrytis cinerea là gì, nó phát triển như thế nào và phải làm gì nếu và khi bạn phát hiện ra nó. Với sự chăm sóc tốt và một số chiến thuật phòng ngừa, bạn có thể giải phóng mình khỏi nấm mốc xám!
Tổng quan về Botrytis Cinerea
|
Tên gọi thông thường) |
Mốc xám, mốc xám, thối chùm botrytis, thối quý, đốm ma, mốc tro, thối mềm, thối xám |
|
Tên khoa học |
Botrytis cinerea |
|
Họ |
Họ Sclerotiniaceae |
|
Phân bố |
Trên toàn thế giới |
|
Thực vật bị ảnh hưởng |
Hơn 200 loài cây ký chủ bao gồm nhiều loại cây lương thực và cây cảnh |
|
Các biện pháp khắc phục phổ biến |
Dầu neem, thuốc diệt nấm đồng, thuốc trừ nấm gốc bicacbonat kali, nấm rễ và vi khuẩn có ích (đặc biệt là Bacillus subtilis, trichoderma và cladosporium). Đồng thời bảo dưỡng cây tốt, lưu lượng gió lớn, môi trường ẩm thấp. |
Botrytis Cinerea là gì?
Hình ảnh: Cận cảnh mầm bệnh cho thấy hình dạng nấm Botrytis cinerea giống như các nhánh cây cảnh với các bào tử.
Botrytis cinerea là một loại nấm mốc màu xám, phát triển trên hơn 200 loài cây ký chủ và cây trồng làm vườn. Loại nấm mốc xám này gây ra thiệt hại cho cây trồng và thiệt hại về kinh tế ước tính từ 10 tỷ đến 100 tỷ USD trên toàn thế giới mỗi năm. Đây cũng là mầm bệnh phổ biến nhất gây ra sự thối rữa sau thu hoạch của trái cây và rau quả.
Botrytis cinerea (“botrytis” là sự kết hợp của một từ Hy Lạp cổ đại là botrys (βότρυς) nghĩa là nho cộng với một hậu tố của ngôn ngữ Latin mới là itis mang nghĩa là bệnh tật) là tên của một loại nấm mốc gây ảnh hưởng đến nhiều loài thực vật. Tuy nhiên người ta chỉ biết đến rằng nó làm hại loại nho dùng để ủ rượu. Trong nghề trồng nho, nó còn có tên gọi là “thối chùm nho” (tiếng Anh:botrytis bunch rot) còn trong nghề làm vườn thì nó được là “mốc xám”.
Trong hầu hết các trường hợp, botrytis cinerea là xấu, là loài gây hại và vô cùng đáng ghét. Trong bệnh lý thực vật, nó được biết là có khả năng phá hoại bất kỳ loại cây ăn quả nào, bao gồm dâu tây, mâm xôi, cà chua và nhiều loại cây khác. Ngay cả sau khi thu hoạch, B. cinerea có thể là một vấn đề lớn. Ví dụ, những quả dâu tây bị đen và mốc sau khi thu hoạch là do nhiễm vi khuẩn botrytis cinerea. Các mô trưởng thành hoặc già dễ bị nhiễm nhất.
Tuy nhiên, đối với một số ít người, nó có thể khá hữu ích. Các nhà sản xuất rượu vang từ quả nho cuối vụ đã phát hiện ra rằng loại nấm mốc này làm cho đường trong nho của họ bị cô đặc. Điều này dẫn đến hương vị đậm đặc hơn nhiều cho rượu thành phẩm, cùng với các ghi chú hương vị giống như hoa kim ngân được bổ sung.
Vòng đời của Botrytis Cinerea
Bệnh cây do B. cinerea gây ra ghi đè lên hạch nấm ở thực vật. Hạch nấm là những khối cứng giống như sợi chỉ bên trong mô của thực vật như quả mọng hoặc nho. Vào mùa xuân, khi điều kiện ẩm ướt và mưa làm cây hồi sinh, nó sẽ hình thành các khối bào tử phát tán qua các luồng không khí, phát tán bởi côn trùng hoặc con người hoặc qua các hạt mưa bắn tung tóe.
B. cinerea đấu tranh để phát triển trong điều kiện không lý tưởng lắm như là không có nhiều độ ẩm ướt và nhiệt độ tương đối mát (15-23ºC). Điều này có nghĩa là cây trồng trong khoảng thời gian giữa mùa đông và mùa xuân có xu hướng phát triển vấn đề về bệnh botrytis nặng nhất, đặc biệt là với luồng không khí lưu thông kém.
Khi điều kiện nhiệt độ ấm hơn, nhiệt độ trên 26 độ C làm cho các bào tử này ít có khả năng nảy mầm và lây lan hơn, và trên 32 độ C, nó sẽ ngừng phát triển hoàn toàn. Mùa hè nóng nực là một điều kiện tự nhiên trời phú cho những ai mắc phải căn bệnh này.
Nhiệt độ thấp hơn 22 độ C phổ biến hơn nhiều vào mùa xuân. Điều này có nghĩa là bệnh B. cinerea có khả năng trở thành vấn đề vào đầu mùa xuân và cần được xử lý nhanh chóng để ngăn chặn sự lây lan và gây hại cho cây trồng.
Độ ẩm cao hơn sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh mốc xám này. Độ ẩm càng cao thì khả năng nảy mầm của bào tử botrytis càng nhiều. Điều này có nghĩa là những người trồng trong nhà kính có thể thấy đây là một vấn đề phổ biến, cũng như những người trồng thủy canh.
Tưới nước lên lá hoặc phun sương có thể làm cho vấn đề này trở nên tồi tệ hơn, vì nước đọng trên cây sẽ tạo ra khả năng nảy mầm của bào tử thậm chí cao hơn. Tưới nước khi nhiệt độ bắt đầu giảm vào buổi tối cũng có thể nguy hiểm, vì điều này cho phép bào tử tận dụng nhiệt độ mát hơn.
Đối với nhiệt độ thấp hơn (dưới 13 độ C) thì bào tử nấm bệnh sẽ giảm dần khả năng hoạt động, nhiệt độ càng thấp thì bào tử càng giảm khả năng theo đó và dần dần rơi vào trạng thái ngủ đông và chờ điều kiện thuận lợi hơn để phát sinh và phát triển tiếp.
Các triệu chứng của Botrytis Cinerea
Botrytis cinerea có thể tấn công bất kỳ phần nào của quá trình phát triển của cây. Bạn phải theo dõi nó từ khi bạn bắt đầu gieo hạt cho đến khi ra hoa và kết trái.
Phát hiện sớm Botrytis
Trong khi các loại cây khác nhau sẽ có các triệu chứng hơi khác nhau, một trong những dấu hiệu sớm nhất của bệnh botrytis cinerea là các mô thực vật bị nhiễm bệnh dưới dạng các đốm thấm nước trên lá. Chúng có thể có màu trắng hoặc trắng nhạt. Theo thời gian, những đốm này sẽ chuyển sang màu nâu. Cuối cùng chúng sẽ che gần hết lá và khiến nó bị héo.
Sự tiến triển của Botrytis sau đó
Khi lá bắt đầu chuyển sang màu nâu, có thể dễ dàng xác định nhầm bệnh nấm da với các loại nấm bệnh khác. Tuy nhiên, mối nguy hiểm thực sự đến khi độ ẩm tăng cao. Các mảng bào tử hơi xám và trông có vẻ gồ ghề sẽ xuất hiện.
Đó là thời điểm mà bệnh botrytis cinerea trở nên nguy hiểm nhất, vì lúc này nó có thể dễ dàng phát tán bào tử đi khắp xung quanh khu vườn của bạn. Một cơn gió nhẹ, nước tạt, hoặc thậm chí cắt tỉa những chiếc lá bị hư hại cũng có thể truyền các bào tử cực nhỏ sang các cây khác.
Theo thời gian, nó sẽ xuất hiện và tạo ra một thứ như thể toàn bộ cây của bạn được bao phủ bởi một lớp phát triển màu xám mờ. Trái cây sẽ bị thối rữa ngay ở trên cây, và hoa của bạn sẽ có có thể bị thối có màu xám. Cuối cùng cây sẽ héo và chết hoàn toàn, trở thành nạn nhân của nấm mốc.
Bạn thậm chí sẽ không thể an toàn khỏi botrytis cinerea sau khi thu hoạch. Nếu bạn bảo quản thu hoạch của mình ở nơi mát mẻ nhưng có độ ẩm cao, bào tử có thể nảy mầm và phá hủy hoàn toàn thu hoạch của bạn bằng cách chuyển nó thành một hỗn hợp nước được tạo ra sau quá trình thối.
—–Hết phần 1—–
Một số loại thuốc hiệu quả có thể được sử dụng, nhớ đổi thuốc thường xuyên để tránh kháng thuốc cho nấm bệnh nhé.
Tham khảo:
-
Insuran 50 WP
-
Ridomil gold
-
Daconil 75 WP
-
Mexyl MZ 72 WP
-
Acrobat mz
Ngoài ra tham khảo thêm các sản phẩm khác sẽ giúp ích cho công việc làm vườn của bạn:
Đất sạch
Phân hữu cơ
Chúc các bạn thành công!
Ma Quang Hiệp
Pleiku, 2022